Her yerinde tarihi mekanların bulunduğu Ankara görkemli ev mimarisi ile de merak uyandırıyor.
Ankara evlerinin tarihi 17,18 ve 19’uncu yüzyıla kadar dayanıyor. Ahşap ve kerpiçten yapılan görkemli Anlara evleri genellikle iki katlı yapıtlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Çoğunlukla bu evlerin alt kat yani avlusunda hizmetlilerin odaları bulunmaktadır. Birinci katında ise ev sahibinin oturduğu odalar yer almaktadır.
Evin dış tarafında bir yanı acık merdivenden, “seyregah ya da sergah” denilen sütunlu, dört bir yanı acık, üstü kapalı bir taraçaya çıkılır. Odalar sokağa bu seyregah ve pencerelerle açılmaktadır.
Ankara evlerinin ikinci katında ise misafir, toplantı ve yatak odaları yer almaktadır. Evlerin tavan ve kapı kısımlarında rumi ve hatai motifli süslemeler yer almaktadır.
Ankara evlerine genel itibariyle baktığımızda Ayaş evleri, Beypazarı evleri ve Güdül evleri olarak incelenmektedir.
AYAŞ EVLERİ
Ayaş evleri genellikle iki katlı ve yarı kargir, yarı ahşap olan evlerin zemin katında ahır, kiler ve büyük evlerde hizmetkâr odası gibi mekânlar bulunur.
Mimarisi bakımından geleneksel Türk evlerinin tipik özelliklerini taşıyan Ayaş evleri, vadi tabanındaki çarşı alanının çevresinde ve kuzeyde vadi yamaçlarında organik bir dokuda yoğunlaşmaktadır.
Dış kısmında balkon tarzında çıkıntılar şeklinde ahşap pencereler bulunmaktadır.
BEYPAZARI EVLERİ
Genellikle iki ya da üç katlı olan konaklar yapılırken işlevsel ve kültürel detaylarla bezenmişlerdir. Bu evler zemin katları taş, üst katları ahşap iskelet içine ahşap veya kerpiç dolgu sistemi kullanılarak inşa edilmiştir. Bahçeli evlerin "çantı" olarak da bilinen "guşgana" Beypazarı evlerinin üstündeki küçük bölümü oluşturur. Bu bölüm inşaata yarım kalmış hissi verse de kasten yapılmıştır.
Evlerin büyük olma sebebi ise hem aileleri genişlediğinde evi büyütme ihtimalini düşünerek hem de yiyeceklerini kuruturken veya muhafaza etme düşüncesi olmuştur.
Birbirine komşu evlerin kapıları, pencereler, guşganalar birbirine bakmaktadır. Bu iç içe yerleşim tarzı samimiyete işaret etmektedir. Dışarıya küçük pencerelerle açılan zemin katta bulunan taşlıkta genellikle ocak ve yalak bulunmaktadır.
Beypazarı evlerinde önemli bir diğer öge ise kapıdır. Kapılar Beypazarı’nda yaşayan ailelerin kültürel ve sosyal kimliğini belirlemektedir. Tokmaklarda aynı şekilde evde yaşayan kişilerin toplumsal statüsünü belirlemekte kullanılan bir tür simgedir.
GÜDÜL EVLERİ
Çok eski tarihe kadar dayanan Güdül evleri günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır.
Mimarisi bakımından restorasyonu tamamlanan tarihi Güdül evleri geleneksel Türk evlerinin özelliklerini taşımaktadır.
Güdül merkezde 2 mahalle Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 27.06.1996 gün ve 4705 sayılı kararı ile kentsel sit alanı ilan edilmiştir. 58 taşınmaz tescilli yapısı vardır.
